Każdego dnia obciążeni jesteśmy zróżnicowanymi podatkami i opłatami, których dokonujemy w ramach daniny publicznej. Część z nich uiszczamy automatycznie, jak na przykład podatku VAT przy zakupach spożywczych. Część, jak na przykład podatek gruntowy, wymaga naszej deklaracji i dobrowolnej inicjatywy. Należy się tego działania podjąć, gdyż uchylanie się od obowiązku podatkowego stanowi przestępstwo w myśl art. 54 kodeksu karnego skarbowego. Jak więc zachować się w obliczu podatku gruntowego? Na czym polega to zobowiązanie i kto powinien zapłacić daninę?
Czym jest podatek gruntowy?
Podatek gruntowy, znany również jako podatek od nieruchomości to rodzaj opłaty, który nakładany jest na użytkowników wieczystych i właścicieli gruntu, jak również na osoby, które posiadają obiekt należący do gminy lub skarbu państwa. Dochody z tytułu tej daniny trafiają do kas samorządów gminnych, jednocześnie jest to jedno z największych źródeł dochodów własnych gminy. Podatek gruntowy co do zasady jest obligatoryjny, ustawa jednak przewiduje wyjątki, w których pewna grupa osób po spełnieniu warunków nie ponosi kosztów podatkowych.
Aby prawidłowo rozliczyć się z podatku gruntowego, należy wypełnić deklarację dostępną na rządowej stronie internetowej lub w wersji papierowej w odpowiednim urzędzie gminy. Dokument ten oznaczony jest symbolem IN-1, a w swojej pięciostronicowej konstrukcji zawiera głównie pytania o metraże użytkowe budynku, hektary gruntów czy powierzchni służących do prowadzenia działalności gospodarczej. Obowiązek podatkowy rodzi się pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nabyliśmy nieruchomość, grunt lub inny składnik podlegający opodatkowaniu. Kupno mieszkania w dniu 24 marca spowoduje, że obowiązek podatkowy dotyczyć nas będzie od 1 kwietnia tego samego roku.
Kto zapłaci podatek gruntowy, a kto jest zwolniony?
Do zapłacenia podatku zobowiązany jest każdy właściciel nieruchomości, posiadacz samoistny (użytkownik gruntu, który faktycznym właścicielem nie jest), użytkownik wieczysty gruntów, które są własnością publiczną oraz posiadacz mienia publicznego. Najprościej rzecz ujmując, jest to każda osoba, która posiada stosowny tytuł do użytkowania gruntu lub jest ujawniona w księdze wieczystej. Podatku tego więc nie będą płacić osoby, które wynajmują mieszkanie od właściciela prywatnego.
Kto z kolei jest zwolniony z zapłaty? Tutaj katalog zwolnień jest dość obszerny, a dodatkowo każda gmina może z własnej inicjatywy ustanawiać własny katalog zwolnień z opłat. Najprościej więc będzie zacytować informacje zawarte na stronie rządowej, a w niej czytamy, co następuje:
Jeśli NIE prowadzisz działalności gospodarczej, NIE płacisz podatku od nieruchomości za:
- budynki gospodarcze lub ich części, które:
- wykorzystujesz do działalności leśnej lub rybackiej,
- tworzą gospodarstwo rolne i służą wyłącznie do działalności rolniczej,
- przeznaczasz na specjalną produkcję rolną, na przykład uprawę w szklarniach, prowadzenie pasiek, hodowlę i chów zwierząt futerkowych,
- grunty i budynki, które są wpisane do rejestru zabytków, jeśli utrzymujesz je i konserwujesz zgodnie z przepisami o ochronie zabytków,
- nieużytki, użytki ekologiczne, grunty zadrzewione i zakrzewione,
- działki przyzagrodowe, jeśli należysz do rolniczej spółdzielni produkcyjnej oraz spełniasz co najmniej jeden z tych warunków:
- jesteś w wieku emerytalnym,
- jesteś inwalidą I albo II grupy,
- jesteś osobą o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
- jesteś osobą całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym albo niezdolną do samodzielnej egzystencji,
- położone w rodzinnym ogrodzie działkowym:
- grunty,
- altany działkowe i obiekty gospodarcze o powierzchni zabudowy do 35 metrów kwadratowych, na przykład szopa na narzędzia, drewutnia,
- budynki, które są infrastrukturą ogrodową.
Kiedy i ile należy zapłacić za podatek gruntowy?
Płatność tego podatku następuje w czterech ratach, przy czym termin każdej raty jest ściśle określony:
- Pierwsza do 15 marca
- Druga do 15 maja
- Trzecia do 15 września
- Czwarta do 15 listopada
Jaką stawkę należy zapłacić? Tu wszystko zależy od sposobu, w jaki użytkujemy daną nieruchomość. Ustawodawca bowiem przewiduje aż 9 maksymalnych stawek, których dana gmina nie może przekroczyć, a które ustalane są w drodze uchwały rady gminy. Stawki obowiązujące na rok 2021 przedstawiamy poniżej.
Stawki podatkowe od gruntów:
- związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków – 0,95 zł od 1 m² powierzchni;
- pod jeziorami, zajętych na zbiorniki wodne retencyjne lub elektrowni wodnych – 4,80 zł od 1 ha powierzchni;
- pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego – 0,50 zł od 1 m² powierzchni;
Stawki podatkowe od budynków lub ich części:
- mieszkalnych – 0,81 zł od 1 m² powierzchni użytkowej;
- związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej – 23,90 zł od 1 m² powierzchni użytkowej;
- zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym – 11,18 zł od 1 m² powierzchni użytkowej;
- zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych – 4,88 zł od 1 m² powierzchni użytkowej;
- pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego – 8,05 zł od 1 m² powierzchni użytkowej;
Stawki podatkowe od budowli – do 2% ich wartości.
Choć obliczenia te wydają się być skomplikowane, to nie ma powodów do obaw o żmudne kalkulacje matematyczne. Każdego roku gmina przesyła decyzję o wysokości podatku gruntowego na podstawie obowiązującej uchwały. Jeśli roczny podatek będzie niższy od kwoty 8,51 zł, wówczas nie będziesz musiał płacić daniny, a gmina nie wyśle Ci pisma. Jeśli zaś Twoje zobowiązanie będzie wyższe niż 8,51 zł, ale niższe niż 100 zł, wtedy całość płacona jest w jednej racie do 15 marca danego roku lub do 14 dni od otrzymania pisma z gminy.
